Akdeniz

Dünya Klasikleri serileri icinde belki de en fazla ihmal edilen yazarlardan biridir Panait Istrati. Herkesin Dostoyevskiden, Tolstoydan, Balzactan hic olmazsa birkac kitap ismi sayabildigi bugün, Panait Istrati maalesef samimiyetine, insana olan güvenine ve umuduna nispetle ayni ölcüde taninmiyor. Belma Aksunun enfes Türkcesiyle okurlarimizla bulusturdugumuz Akdeniz romani hakkinda bakin Istratinin kendisi neler diyor Neden iyiligin kötülüge galebe calmasi konusunda bu kadar duyarliyiz Neden namussuzun yenik düsmesinden sevinc duyariz Cünkü iyi olarak dogmusuzdur. Ama bu zafer ve bu yenilgi insanlara romanlarda, tiyatroda ve ekranlarda degil yasanan hayatta kanitlanmalidir. Iste pek nadiren, binde bir yapilan budur. Nadiren yapilmasinin iki sebebi vardir Her ne kadar insan, öncelikle iyi olarak dünyaya gelmisse de ayni zamanda kendini begenmis, kibirli, bencil bir yaratiktir da. Hayatta cömertce davranmak cok zor oldugundan, insanlarin büyük cogunlugu tamamen aksi yönde hareket eder. Oysa benim hayatim boyunca Scok acili bir hayatti bu elimden geldigince en eksiksiz olarak yaptigim yegane eylem, bu zorlugu yenmek yani cömertce davranmak olmustur. Evet, hayatimin en ufak bir soguk alginliginin insafina kaldigi bugün, evet herkesin önünde, acikca sunu söyleyebilirim Hayatimi arayip tarayin, onda benim aleyhimde istediginiz her seyi bulursunuz ama insanliga felaket getiren o kusuru; bencilligi bulamazsiniz. Benim Adrien Zograffim budur iste. Adrien, söz gelimi cömertce, mertce yasayabilmek ya da yasamak zorunda olmak icin ille de umursamaz ya da erdemli olmak gerekmedigini kanitlar. Zira cömertlik, mertlik, ruhu bencillikten daha fazla tatmin eder, haz verir. Hayat, evrensel acilarin ortasinda sefalete karsi sadece güvende olundugu, ya da bugünkü kiyamet ortaminda artistlerin, ahlakcilarin cogu gibi, muhtesem bir villada, etrafi güzel kadinlar, dalkavuk dostlar, süper limuzinler, güzel köpeklerle cevrili olarak yasandigi zaman güzel degildir. Belki de hayat, hemen herkesin yaptigi gibi tüm imkanlara ve hatta zevke sahip olduktan sonra, her tür utanc yükünden azade bir vicdanla kuru tahta üzerinde ölürken daha güzeldir. Zira yolsuz, elektriksiz ve hatta hijyensiz de yasanabilir ama temiz ruhlar olmadan yasanmaz.