Johan Padan Amerikayi Kesfediyor

Dario Fonun tiyatro oyunu olarak hazirladigi bu öyküsü her acidan kusursuz bir yapittir. Burada, Amerika kitasinin XV. ve XVI. yüzyillar arasinda Ispanyollar tarafindan kesfedilisi, daha da önemlisi, fethedilisi anlatilmaktadir. Ancak Kristof Kolombun ilk yolculuklarina bagli olaylar burada arka planda kalir. Asil önemlisi, Orta Amerikadaki yerli kabilelerle Avrupa, yani birbirinden cok farkli iki dünya arasindaki iliskinin anlatimidir Ispanyol imparatorunu zenginlestirmek, ona köle ve toprak kazandirmak ugruna hicbir engel tanimayan zalim, korkunc ve acimasiz bir sömürgelestirme hareketinin öyküsüdür. Dario Fo bu öyküyü anlatmak üzere, Engizisyonun gazabindan kurtulmak icin Venedik ve Ispanyadan kacmis, ancak kendisini bu yepyeni kitada Ispanyol fetihlerinin tam ortasinda bulmus, kurnaz anasinin gözü maceraperest bir Italyan secmistir. Kisacasi iki farkli kültür arasindaki catismayi konu edinen, bunu yaparken de, tarih yazarlarinin verilerini ya da tarih biliminin kaynaklarini degil, kamu vicdanini ortaya koyan bir öyküdür. Bu halk korosunun basindaki assolist ise Johan Padandir. Onun, Kuzey Italya diyalektlerinden birini kullanarak sözlerinde abartiya kacmasi Bu diyalekt, öyküde Katalan, Kastilya ve hatta Napoliten terimleriyle de doldurulmustur Fonun diger oyun calismalarinda da anlatimin en sürükleyici yani, itici gücü olmustur. Johan Padan, onun kahramani olmasinin yanisira , yerlileri Floridaya götüren komutan ve sömürgelestirmenin tarih yazicisina dönüsür; yerlilerin Ispanyollara direnis savasinin strateji uzmanidir ve onursuz bir ölüm ile cok hos bir kurtulus arasindaki dengeyi kurnazca yakalar. Po Ovasi dolaylarina özgü kurgu olaylar örgüsü, macera ögeleri, kahramanin basina gelen tersliklerde farkedilen ustalik, ucuk birinin uydurmasi gibi görünse de, Johan Padan Amerikayi Kesfediyor benzersiz bir kitaptir; cünkü, icinde uydurma olan cok az sey vardir. Ister Ispanyol komutanlarla, ister yerlilerin hindileri yolma bicimleriyle ilgili olsun, her ayrinti, hatta en kücükleri bile, kesinlikle tarihle baglantilidir. Dolayisiyla, bu kitap, ünlü karakterler yaratmayan ve tarih belirtmeyen, yalnizca olaylarin gercek dogasini anlatan benzersiz bir tarih karsitligi bicimi, daha dogrusu, tarihin dogrudan halkin tanimlariyla anlatimidir. Öte yandan, Johan Padan Amerikayi Kesfediyor yalnizca kitaba aktarilmis bir oyun metni olmakla sinirli kalmayan bir kitaptir. Su anki editoryal düzenlemesi, Dario Fonun kaleme aldigi orjinal elyazmasi calismalarina sadik kalinarak yapilmistir.Kitapta yer alan her resim olaylarin görsel zincirini olusturan parcalar, oyunlastirilmasi icin rehberlik edecek ipuclaridir. Bu resimler ayni zamanda , bir tür kisisel calisma ve yazi defterinin gözlerimizin önünde yazara ait bir metin ve reji el kitabi haline dönüsmesinin belgesidir. Böylece, diyalektmetnine göre düzenlenen resimler ve degerli cevirisi basit bir illüstrasyon olmaktan cikar Bunlar öyküyü anlatirlar ve mizanseni önceden belirlerler, kahramandan bahseder ve okurlari yazarin laboratuvarina tasirlar.Aksoy Yayincilik Show Kitaptan cikan Johan Padan Amerikayi Kesfediyor, 1997 Nobel Edebiyat Ödülünü alan yazar, ressam, tiyarto sanatcisi Dario Fonun kuskusuz basyapit sayilacak eserlerinden biridir.