Emperyalizmlerin Sosyolojisi

Emperyalist fenomenler, her dönemin ekonomik sinif cikarlarina indirgenmeye calisilabilir. Neo-Marksist kuramin yaptigi budur. Emperyalizmde, kisacasi, yalnizca kapitalist üst katmanin kapitalist gelismenin belli bir asamasindaki cikarlarinin yansimasini görür. Süphesiz ki bu, meselemizin cözümüne dair elimizde olan acik ara en ciddi katki. Ancak bu düsüncenin, tarihin ekonomik yorumunun mantiksal olarak zorunlu bir sonucu olmadigini vurgulayalim. Bu düsünce, tarihin ekonomik yorumuyla celismeden, hatta onun sundugu cercevede kalarak da reddedilebilir.Emperyalizm gecmis devirlerin kalintilari diyebilecegimiz büyük gruba girer. Bunlar tüm somut toplumsal durumlarda, her toplumsal durumun o günkü yasamsal kosullariyla degil de o günün gecmisinin yasamsal kosullariyla, yani iktisat tarihi bakis acisindan o anin degil de gecmis zamanin üretim iliskileriyle aciklanabilecek unsurlari üzerinde büyük bir rol oynarlar. Emperyalizmi ortaya cikaran yasamsal zorunluluklar kaybolup gittiginden onun da zamanla ortadan kalkmasi gerekiyor. Yapisal unsur olarak ortadan kalkmasi gerekiyor zira, tasiyicisi olan yapi cöküyor ve toplumsal gelisme sürecinde ona alan birakmayan ve onu destekleyen iktidar unsurlarini elemine eden baska yapilarca cözülüyor. - Joseph Schumpeter