Türkiyede Kadin Özgürlügü ve Feminizm 1908-1935

1908 Jön Türk Devrimiyle birlikte özgürlükten esitlige, uluslasmadan laiklige, gündemdeki tüm temel dönüsümler bir anlamda kadina odaklanmisti. Gecmiste kadin ailenin bir parcasiydi; ayri bir kimligi yoktu. Oysa Mesrutiyet söylemiyle kadin bireysellesiyor, bedenini algiliyor, kendine özgü kimlik kazaniyordu. Cihan Harbi, tüm dünyada oldugu gibi Türkiyede de kadini daha bir görünür kildi. Yoksulluk ile özgürlük atbasi gitti. Mütarekeyle birlikte gecmisin hiyerarsik yapilari kismen cöktü özel yasam alani köklü dönüsümlere ugradi. Artik, geleneksel aile iliskileri özgür kadin karsisinda yetersiz kaliyordu. Cumhuriyet, ulus-devlet insa sürecinde asr kadindan yeni görevler beklerken onu ayni zamanda zapturapt altina aldi. Son kertede Cumhuriyet, biyolojik kimligini koruyarak kadina yurttas kimligi kazandirdi. Kadinin 1930lu yillarda secme-secilme hakkini elde edisi dis dünyada yanki uyandirmakta gecikmedi. Nitekim 1935 Uluslararasi Kadinlar Kongresinin Türkiyede toplanmasinin temel gerekcesi buydu. Ancak Anglosakson cevrelerin etkin oldugu kongre Ankarayi kaygilandirmis, vurgulanan baris söylemi Almanya ve Italya karsisinda iktidari güc durumda birakmisti. Bundan böyle Türkiyede ilk feminist dalga son buluyor, kadin hareketi otuz yillik bir uykuya yatiyordu.Zafer Toprak, Türkiyede Kadin Özgürlügü ve Feminizm adli kitabinda özgün kaynaklardan yola cikarak 20. yüzyilin ilk yarisinda ülkede toplumsal dönüsümün ana eksenini olusturan kadinin özgürlük mücadelesini ve kazanimlarini anlatiyor.