Ihtida ve Irtidad

Osmanli Imparatorlugunda 19. yüzyildaki ihtida Müslümanligi kabul etmek ve irtidad Müslümanliktan dönmek, baska bir dini secmek vakalarinin daha önceki ihtida ve irtidad vakalarindan farki neydi Insanlar neden geri cekilmekte olan bir inanca giriyorlardi Makedonyadaki bir keci cobaninin, diyelim 1657de Müslümanligi secmesi, 1876da ayni cografi bölgedeki bir keci cobaninin Müslüman olmasindan neden cok farkliydi Osmanli Imparatorlugunun son döneminde ihtida ve irtidad politikalarina odaklanan bu arastirma, 19. yüzyil Osmanli baglaminda ihtida ve irtidadi farkli kilan noktalari inceleyerek, etnik milliyetcilik, vatandaslik, hayal cemaate dahil olmak, hayal cemaatten dislanmak ve kimlik insasinin sosyal politikasi kavramlari araciligiyla kapsamli bir tartisma yürütüyor. Selim Deringil, bir yandan farkli etnik, milli ve din cemaatlerin 19. yüzyil boyunca yasadiklari dönüsümleri, bu dönüsümler sirasinda bicimlenen milliyetci perspektifleri ihtida ve irtidad vakalari etrafinda ele alirken diger yandan Osmanli Imparatorlugunun bu vakalar karsisindaki tavrini Tanzimattan itibaren degisen ve sabit kalan araclar ve yaklasimlar araciligiyla degerlendirmeye tabi tutuyor. Osmanli devletinin ihtida ve irtidad karsisinda tercih ettigi, yürüttügü, görmezden geldigi ya da israrci oldugu noktalari ele alarak, imparatorlukta Tanzimattan itibaren tebaayavatandaslara yaklasim konusunda yasanan süreklilik, degisim ve kesintileri de gözler önüne seriyor.