Törebilim 1

Goethe Spinoza üzerine sunlari yazdi Kitabin bana neler vermis olabilecegini, ya da benim ona kendimden neleri koymus olabilecegimi söylemem olanaksiz Burada heyecanlari dinginlestiren birsey bulmus olmam yeterlidir. Önüme fiziksel ve törel dünya üzerinde engin ve özgür bir bakis acisi acildi. Ama beni Spinozaya ceken baslica sey her tümcede bencillikten sinirsiz bir kurtulusu anlatan isiltiydi. O harika deyis, Kim Tanriyi gercekten severse karsilik olarak Tanridan onu sevmesini beklememelidir, onu destekleyen tüm önermeler ile, ondan dogan tüm sonuclar ile, tüm düsüncelerimin baslica temasi oldu. Herseyde, ve öncelikle sevgide ve dostlukta bencillikten uzak olmak en yüksek hazzim, yasam kuralim ve uyguladigim seydi, öyle ki daha sonraki bir zamandaki cilginca deyisimi S Eger seni seviyorsam, bundan sana ne gercekten yüregimde duyarak yazdim. Baskalarinda oldugu gibi, bu durumda da en yakin birliklerin karsitliklarin sonucu oldugu gercegini kabul etmeyi unutmamaliyim. Spinozanin dingin düzlemi tüm yönlerdeki cabalayislarimin karsisina cikti; onun matematiksel yöntemi benim siirsel gözlem ve betimleme yolumun tümleyicisi oldu, ve onun kimilerinin ahlaksal konulara uygun olmadigini düsündükleri bicimsel irdelemesi tam olarak beni ondan tutkuyla ögrenmeye ve ona sinirsizca hayranlik duymaya götüren seydi Aus meinem Leben, xiv. KITAP ÜZERINESpinozayi gercek felsefi degeri icinde yeniden diriltenler Goethe ve Alman idealistleri oldu. Fichte Spinozayi ciddi olarak inceledi ve felsefesinin törel vurgusu Spinozayi animsatir. Hegel Bir felsefeci olmak icin ilkin bir Spinozaci olmalisiniz; eger Spinozaciliginiz yoksa, bir felsefeniz de yoktur derken, Schelling Spinozaciligin derinliklerine dalmamis hic kimsenin felsefede tam ve gercek bilgiye erisemeyecegini söylüyordu. Descartes ile birlikte Spinozayi Avrupada modern felsefenin kurucusu olarak, ve felsefesini kendi felsefelerinin ruhu olarak kabul ettiler. Bilginin bir kez daha keyfi düsünürlerin düsünce ucusmalarinin ötesinde yattigini, Yöntem, Dizge, Tanitlama sorunlarinin Bilginin bütün bir yazgisini ilgilendiren baslica sorunlar oldugunu kabul ettiler.