Toplum Sözlesmesi

Hükümdara, ilahi oldugu düsünülen yetkilerini ne sekilde kullanirsa, kendisi icin daha büyük bir menfaat elde edecegini ögreten eserlerin dönemi bir süre önce kapanmisti. Machiavelli ile Rousseau arasindaki dönemde, hükümdarin otoritesinin hangi sartlar altinda mesru olacagi tartisilmaya baslanmis ve artik bu otoritenin ilahi bir temele dayandigindan bahsedilmez olmustu. Halkin sahip oldugu haklarin temellendirilmesi ve Riza kavraminin gündeme gelmesi de yine ondan önce atilmis adimlardi. Rousseau tüm bu kazanimlari, halkin yararina daha da genisletip temellendirmis, hükümdarin yönetme yetkisini halkin cikari cercevesinde ele alip bu halkin da, en azindan Hobbesun anladigi sekilde burjuvadan ibare olmadigini, o devletin topraklarinda yasayan herkes oldugunu acik bir sekilde ifade etmistir. Toplum Sözlesmesini devrimci bir eser haline getiren biraz da bu taraflaridir. Fransiz Devrimini bir burjuva darbesi olmaktan cikarip toplu bir baskaldiri haline dönüstüren onun bu cesur hamlesidir. Nitekim Robespierre onu Kutsal Adam olarak selamlamistir. Aydinlanmayi zirvesine ulastiran Kantin calisma odasindaki tek düsünür portresi Rousseauya aittir ve Alman Idealizminin zirvesini temsil eden Hegelin genclik kahramani da odur. Insan özgür dogar fakat her yerde zincirlere vurulmustur. Bu unutulmaz ifade ile basladigi eserinde Rousseau, insani kölelestiren o zincirlerden birinin daha kopmasini sagliyor.