5. Muradin Oglu Selahaddin Efendinin Evrak ve Yazilari

Sehzade Selahaddin Efendi 1861-1915, 1876 yilinda üc ay ve üc gün saltanat sürmüs 33. Osmanli padisahi V. Muradin tek ogludur. Babasinin tahttan indirilmesinden sonra, henüz 15 yasindayken ailenin diger fertleri ve hane halkiyla birlikte gözetim altinda yasamak mecburiyetinde kalmistir. V. Muradin 1904teki ölümüne kadar süren 28 yillik bu tecrit boyunca Selahaddin Efendi, zamaninin önemli bir kismini ani, düsünce ve duygularini kaleme almaya ayirmistir. Sada-yi Mahpus Hapisteki Ses adi altinda topladigi yazi ve kayitlarina ilaveten birkac yillik günlüklerini kapsayan bu yazilar, son dönem Osmanli tarihinin en ilginc ve özgün kaynaklarindan birini olusturmaktadir. Tarihci Prof. Dr. Edhem Eldemin yeni harflere aktardigi, ayrintili aciklama ve yorumlarla yayina hazirladigi V. Muradin Oglu Selahaddin Efendinin Evrak ve Yazilari metinlerin tipkibasimlarinin yani sira, Eldemin her cildi tarihsel ve toplumsal baglami icine yerlestiren giris yazilariyla birlikte okuyuculara sunulmaktadir.Dizinin ilk cildinde, Sada-yi Mahpus defterlerinin yedincisinin yarisini olusturan, V. Murad ile Cleanthi Scalieri 1833-1892 arasindaki gizli yazismanin kayitlari ele alinmaktadir. Scalieri, Proodos Terakki mason locasinin basindayken, o sirada henüz sehzade olan Murada yakinligiyla bilinirdi. Genc veliahdi 1872 yilinda masonluga kabul ettirmis, kisa saltanatindan sonra da onu tekrar tahta gecirmek icin mücadele etmis, 1878de Atinaya kacmak zorunda kaldigi halde Muradla haberlesmeye devam etmeyi basarmistir. 1883 ile 1886 yillari arasindaki bu iki yönlü yazismayi Ciragan cephesinde yürüten Selahaddin Efendi, bu deftere de kaydederek bugüne kadar gelmesini saglamistir.Eldemin yayina hazirladigi malzemenin bütününü tanitip dönemin genel bir degerlendirmesini yaptigi uzun giris yazisiyla birlikte, V. Muradin Oglu Selahaddin Efendinin Evrak ve Yazilarinin birinci cildindeki metinler ve yazismalar, 2. Abdülhamid döneminin en karanlik vechelerinden birine isik tutmanin ötesinde, dönemin siyaset ve zihniyet dünyasini daha iyi anlamamiza imkan vermektedir.